| http://www.gigaboekshop.com/product/rugklachten/
|
door
Peter W.B.Oomens
Van mijn 20ste tot 35ste levensjaar heb ik rugby gespeeld. Mijn plaats was winger (vleugelspeler) waarvoor je snel moest kunnen starten en heel hard moest kunnen lopen. En dat kon ik. Iemand vertelde me toen eens dat ik sprintte als een indiaan. Zonder hielcontact, alleen op de voorvoeten. Dat is ongetraind niet lang vol te houden. Ik nam het voor zoete koek aan. Nu, na bijna een heel leven ‘voetactief’ te zijn geweest, plaats ik vraagtekens bij het zo algemeen benoemen en omschrijven van pronatie als een afwijking.
De constructie van de mediale lengteboog is zodanig dat de ‘romaanse boog’, (zie afbeelding) de ligamenten en intrinsieke voetspieren de toenemende mediale belasting op een natuurlijke wijze opvangen.
Wat is pronatie?
Hiervoor bestaan meerdere definities. Unaniem spreekt men echter over het ‘na de heel strike naar binnen kantelen van de voet’, wat ter hoogte van het mediale geleng zichtbaar (zou) moet(en) zijn. Na heel veel voeten en schoenen te hebben bestudeerd, maar vooral eindeloos veel zandafdrukken op onze stranden te hebben bekeken, moet ik concluderen dat de ‘gemiddelde’ voet :
- meer ter hoogte van metatarsaal ‘proneert’ dan tarsaal
- tijdens de afwikkeling lateraal dieper afdrukt dan mediaal!!
Ik kan niet anders concluderen dan dat:
- de pronatie een ingezette en natuurlijke beweging is om bij toename van het gewicht (druk) dit verend op te vangen, waarna herstel volgt.
- een mediale (mechanische) steun deze vering belemmert.
3 – D (driedimensionaal)
Vanwaar dit verschil van inzichten? Over het algemeen spreken we over een rechter- en linkervoet, plat- of holvoet, valgus of varus stand, steeds uitgaande van twee. Deze gepaarde waarnemingen vinden plaats in het frontale vlak, dus 2 – dimensionaal.
We staan echter op vier vlakken: twee voorvoeten en twee hielen! ! Probeer maar eens op alleen de hielen te blijven staan…
Dit betekent nadrukkelijk dat we de voet ook, maar vooral in het sagittale vlak moeten definiëren. Deze kan dan:
- in flexie in extensie
- proneren supineren
- valgiseren variseren
- inversie eversie
Tijdens de volledige voetbelasting (stand fase) is de bewegingsvrijheid beperkt in de voet- en been gewrichtsketen (closed chain). Dit in tegenstelling tot de zwaaifase, wanneer meer bewegingsvrijheid in deze keten bestaat.
Bij heel strike maakt de hiel grondcontact aan de buiten-/achterzijde, om vervolgens en praktisch tegelijkertijd, zowel een kanteling (naar binnen) als een dorsoflexie naar voren (sagittaal – dorsoflexie: m.tibialis anterior) uit te voeren. Deze samengestelde bewegingen vinden plaats binnen een driedimensionaal assenstelsel. Pronatie nogmaals, is een normaal, fysiologisch gebeuren tijdens de afwikkeling van de voet.
Barefoot
Ik begon dit artikel met hardlopen. In landen als Kenia een Ethiopië is het ‘blootvoets rennen’ een techniek die voor ons lastig aan te leren is. Je komt niet op de hak neer maar op je midvoet/voorvoet. Je slaat de hiellanding over.
Tegenwoordig wordt deze wijze van hardlopen met minimale voetbescherming steeds meer toegepast. Is dit lopen ooit ontstaan uit noodzaak, gezien de afstanden en gebrek aan vervoer, een steeds grotere groep van atleten specialiseert zich hierin. Hardlopen met minimale voetbescherming wordt steeds meer toegepast. Is dit lopen ooit staan ontstaan uit noodzaak, gezien afstanden en gebrek aan vervoer, een steeds grotere groep van atleten specialiseert zich hierin.
Pronatie is een normale, fysiologische fase ter vering en afwikkeling van de voet. Het naar binnen kantelen van de voet en, tegelijk aansluitend, dorsaal flexie hiervan (m. tibialis anterior) verplaatst de pronatie richting metatarsalia. De supinatie is hierbij minder evident; de voet grijpt zich als het ware vast en is klaar voor de afzet via de hallux.
Excessieve of overpronatie (zie afbeelding, niet te verwarren met voorvoetvalgiteit) waarbij de voet niet alleen naar binnen kantelt maar subtalair van de calcaneus dreigt af te glijden, kenmerkt zich door endorotatie van de tibia en eversie van de voet. Soms kan onder de mediale malleolus een ‘tweede enkel’ worden waargenomen door het ‘afglijden’ van het sprongbeen. Juist in zo’n situatie is spiertraining van met name de intrinsieke voetspieren een must, b.v. Short Foot Exercises (SFE). Ondersteuning met orthotics alleen wanneer dit echt gewenst is.
(Kinder)schoenen
Wat betekent dit voor ons dagelijks gebruik van schoeisel? Schoenen dienen ter bescherming van de voet maar moeten deze beslist niet in de weg zitten.
Schoenen moeten dus:
- Goed passen, zowel in de lengte als de breedte
- Soepel zijn
- Een normale hak hebben
- Afgewisseld te (kunnen) worden
- Geen standaard voetbed te hebben
Kinderen, waar en wanneer mogelijk, tot een jaar of zes zoveel mogelijk blootsvoets laten lopen.
Peter Oomens Research on Posturology
December 2018
Websites:
https://prokinesis.nl/antipronatieschoenen/
https://www.psychfysio.nl/hardloopadvies-geven-loopondergrond-loopschoenen-en-corrigerende-zolen/
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0958259299905023?via%3Dihub
https://posturology.nl/fileadmin/user_upload/Orthopeed_AD.pdf
voorvoet valgiteit:
https://www.posturologie.nl/https-www-posturologie-nl-wp-admin-post-phppost625actionedit/